Và tư duy mới lạ chính là một cách nhận thức theo hướng cố gắng làm thay đổi những khuôn mẫu tư duy sẵn có. Thật dễ dàng đưa ra những lời trì chích hơn những nhận xét có tính chất xây dựng. Tôi nghĩ điều này là chưa đủ, bởi vì họ chỉ chỉ ra cho chúng ta những điều chúng ta không được làm, mà không nói rõ chúng ta phải làm gì.
Ví dụ, chúng ta muốn sử dụng một từ để biểu đạt một quyết định không dứt khoát và một từ khác để biểu đạt trạng thái từ chối không dứt khoát, thì từ "nghi ngờ" mang ý nghĩa quá phủ định. Người phương Tây lấy làm khó hiểu khi người Nhật tham gia cuộc họp mà không phô diễn những ý tưởng cá nhân. …Đó dường như là 1 ý tưởng tuyệt vời.
Giống như việc tung từng quả bóng lên một cách dễ dàng hơn so với tung cùng lúc 6 quả bóng. Liệu chúng ta có thể cung cấp một dịch vụ bảo hiểm tổng hợp bao gồm tất cả những danh mục bảo hiểm thông thường. Nhưng tôi sẽ sử dụng chiếc mũ xanh và xem xét nó như một sự khích động.
Chẳng hạn, liên quan đến vấn để đang thảo luận, chúng ta có thể đặt những câu hỏi như: Như vậy,lối tư duy chiếc mũ vàng vừa liên quan tới khía cạnh nảy sinh những đề xuất, đồng thời liên quan đến khía cạnh xét đoán tích cực của những đề xuất. Chúng ta có thể gọi đây là “hiệu quả thụt lùi” của một ý tưởng.
Nếu một người chỉ đưa ra kết luận lạc quan và chẳng có dẫn chứng gì kèm theo, thì «cảm giác tốt lành đó» lại chính là những tình cảm được sắp xếp vào lối tư duy chiếc mũ đỏ, chiếc mũ cho phép mọi người đưa ra những tình cảm, linh cảm, cảm nhận trực giác mà không cần giải thích. Cả bốn người có 4 điểm ngắm khác nhau về ngôi nhà, nhưng cả 4 người đều cho rằng nhận xét của mình về ngôi nhà là đúng. Hãy đừng xem điều này là một thất bại.
Phương thức tư duy dựa trên những tranh luận sẽ phát huy hiệu quả nếu có một người cầm trịch vững vàng. Tuy nhiên, tôi sẽ điểm lại những điểm cơ bản của lối tư duy mới lạ ở những phần tiếp theo của cuốn sách này, bời vì những điểm này cũng là những điểm cơ bản của lối tư duy mũ xanh. … Chúng ta hãy sử dụng chiếc mũ vàng và nhìn vào những mặt tích cực của vấn đề.
Tư duy sáng tạo thường ít được mọi người chú ý đến bởi vì mọi người không coi nó là phần cần thiết của quá trình tư duy. Những lý lẽ được đưa ra bởi chiếc mũ đen phải có sức thuyết phục. Và nếu không thể chọn lựa một trong hai phương án, họ sẽ chọn cách giải quyết dựa trên quan điểm tổng hợp của cả hai người.
Bạn hãy sử dụng chiếc mũ xanh và nói cho tôi biết bạn nghĩ gì về ý tưởng này. Tôi đề xuất tất cả chúng ta hãy sử dụng mũ xanh và dành vài phút để mỗi cá nhân tóm tắt lại và nói xem chúng ta đã đạt được những gì. Một danh sách các danh từ thường dùng lại dễ sử dụng hơn so với mục từ trong một cuốn từ điển.
…Sẽ nguy hiểm nếu chúng ta định giá sản phẩm rượu của chúng ta quá cao. Trong lĩnh vực hội hoạ thì đây là một khái niệm khó xác định. Khi bạn sử dụng lối tư duy chiếc mũ trắng, bạn hãy coi mình như chiếc máy tính.
Theo kiểu tư duy truyền thống, hoặc tranh luận, bạn sẽ phản bác lại những quan điểm khác bạn, đôi khi bằng những cách bất lịch sự. Nhưng chiếc mũ xanh tư duy có phạm vi rộng hơn Po, nhưng Po lại cụ thể hơn chiếc mũ xanh. Những đề nghị được đưa ra nhằm làm cho sự việc tiến triển theo chiều hướng tốt đẹp hơn.