Bây giờ tôi cùng bạn một mâu thuẫn của tâm hồn phức tạp của họ mà lòng hăng hái nhiều khi cao hứng dậy lên như diều gặp gió. Tình tâm giao lý tưởng là một kho vàng mà cho đặng giữ phải dùng nhân đức, chớ không bằng những bộc lộ tình cảm, có màu sắc nhục dục. Lời khuyên đó vàng ngọc.
Ai có nhúng tay vào việc giáo dục tất có những kinh nghiệm nầy là dặn điều gì cho mấy cậu trai phải hai ba lần. Còn bạn trai lúc 17, 18 tuổi mà thích ăn dữ, ưa hút thuốc, một phần tại những hạch nước miếng phát triển rất nhanh chóng. Và khi biết bản chất ái tình của phái mạnh, tất nhiên bạn đoán trúng chúng tôi muốn nhắn bạn điều gì.
Thất vọng một thời gian thôi, họ làm lại một chuyến yêu mới. Họ đang ăn mà nghe thứ thư nầy, thì lu láo cho rồi bữa để đọc. Tại sao sau lúc họ đóng vai trò thế Thượng đế gieo một mầm sống rồi họ không can thiệp gì hết vào sự lớn lên về thể xác của đứa con mà về sau họ tha thiết yêu con? Trả lời câu hỏi nầy phải chạy đến tình yêu và nhất là lương tâm.
Hồi lúc lo về trung học, tôi thấy nhiều bạn trai bàn chuyện tâm tình với nhau cũng hết sức dễ dàng. Nhục tình xô đẩy họ đến nhục lạc. Kẻ viết mấy dòng nầy đã có lần chê một số người là hủ lậu mà bây giờ đang bị bạn lùa vào khối lỗi thời.
Họ thả diều xong, bắt đầu kiếm trúc làm ống thụt. Nhà giáo dục lành nghề nên chụp những cơ hội ấy để tạo cho đời những tay bản lĩnh. Trong gia đình nhiều con cái triều mến mẹ tha thiết, thấy trước mặt niềm hy sinh của mẹ hòa chan trong bao nhiêu cử chỉ âu yếm.
Nhưng khi qua tuổi 14, bạn trai bắt đầu tỏ ra có trí tuệ quảng bác và sâu sắc. Họ hay hướng về bạn gái nhỏ tuổi hơn họ. Tôi muốn nhấn mạnh ở mục nầy: Bạn gái là hạng người mà khi bạn trai tín nhiệm bàn tâm sự cặn kẽ nhất .
Là có khi nào bạn thấy một bạn gái yêu một bạn trai mà yêu bằng tâm tình người lớn mà xưng chị với người yêu mình không. chúng ta vì không ý thức tình yêu của cha mẹ là dụng cụ quan phòng của tình yêu Thượng đế(dụng cụ gần là mẹ, dụng cụ xa là cha) nên đối vớibiển hồ lai láng là tình phụ mẫu ta hay nếu khôngtính tháng tính ngày khi yêu cha mẹ, thì ta, lúc có lông có cánh chỉ biết lo cho mình, cho bợ, cho chồng, cho con cái. Khi phải lật qua một trang sổ đời thì cứ lật rồi thôi.
Về tài năng nầy, bạn trai cách chung ăn đứt bạn gái. Sao lại có lối dạy dỗ khiêu chiến như thế. Không phải riêng gì bạn gái, ai trong chúng ta cũng hay phán đoán theo dư luận, theo sự quan sát bên ngoài.
Có nhiều hình ảnh giai nhân không ăn thua gì đến họ cả, họ vẫn nưng niu như trứng mỏng. Đã ve vãn chọc ghẹo một bạn gái tất đã và có thể sẽ ve vãn chọc ghẹo hằng lố bạn gái khác. Gia đình họ có chuyện lôi thôi, họ tự xen vô giàn xếp.
Nhiều nam thanh gần lỡ thời chỉ vì kén chọn cỗ giàu để nếu không đi xe hoa kỳ, ở nhà năm bảy từng thì cũng ngồi ghe chài đi góp lúa ruộng. Họ có tình cảm với đứa bé vì đứa bé có nhan sắc tự nhiên, đơn sơ, có duyên dáng thành thực. Nhưng tôi biết bạn như bao nhiêu tâm hồn thanh xuân khác đang xao xuyến tận sào huyệt của nội tâm vì sự cọ mình của ái tình mà vì tính thẹn thùng, đa nghi của tuổi trẻ bạn không bạch lộ cho mấy ai.