Họ có thể tự nhiên khạc nhổ, kêu mời thiên hạ thóa mạ gương mặt mà mấy tháng trước họ điên cuồng gở những trái hôn như thèm thịt sống. Verlaine trong 15 phút họ thấy muốn thoát tục. Khi phải vào công sở, vô thánh đường, đình chùa, khiêng đồ qua đám đông họ hết là chủ lấy mình.
Người mẹ mặc nhiên yêu con: nhận hòn máu đầu tiên của con, cưu mang con tận cung lòng. Họ sống giữa đời mà coi đời như mây nổi, cho trần tục là bàn đạp để bước vào cõi lai sinh vĩnh cửu. Ngó trước ngó sau đôi giày hay xăn đanh coi có mướt xi ra không.
Bổn phận nhà giáo dục là giúp bạn trai đạt những hy vọng bằng những chuẩn bị thiết thực là học tập, là tu đức, là chất chứa kinh nghiệm. Đừng mong họ tín nhiệm để lãnh việc lớn. Họ học hành thông thái.
Lòng họ lạnh niềm đạo đức mà nóng nảy về tình yêu, về các tham vọng tiền của, chức quyền. Tôi ít thấy bạn trai thiếu niên ban ngày mà ngồi yên. Bạn trai có những tâm cảm ấy không lạ gì.
Vì có ái tình căn cứ vào cảm tình đó mà nàng Andromaque của Racine từ chối quả tim của Prrhus vì đã trót yêu Hector. Có khi không ngay mấy lúc ấy, mà lúc họ ở một mình. Tôi biết nhiều ông giáo sư bất công, mất uy tín cũng tại sử dụng bậy óc trực giác.
Nhưng tại tự nhiên trong người họ phát tiết ra chất dịch thừa khó thở ấy. Khi bàn về ái tình của bạn trai tôi sẽ nói tật ích kỷ của bạn trai rất nặng vì tình yêu của họ căn cứ vào bản năng truyền sinh hơn là nhân nghĩa. Họ vẫn có thể yêu một người con gái, vừa có lúc chưởi kẻ ấy, xử tàn tệ như đánh đập nữa.
Họ chỉ hợp tác với bạn trăm năm trong việc gieo mầm sống rồi thôi. Đó là chưa nói những tiếng vĩ đại nào công bình, bác ái, lao công, tư bản, vô sản. Nhờ thân thể chu đáo luyện tập mà họ sẽ làm nhiều việc có ích cho đời.
Thiếu gì bạn trai làm trối chết nhiều việc vực nhọc chỉ vì người ta cho mình uống nước ngọt. Họ tự nhiên thấy khao khát tìm hiểu những huyền nhiệm về mình và người khác phái. Thầy có lỡ lời, nói gì bất đáng, có họ ngồi sẵn dưới, đứng lên chỉnh phong tay đôi.
Ưa tiểu thuyết đây không phải là thú say mê tinh thần của người hiếu học, muốn bồi bổ kiến thức. Vì muốn làm cho người khác phái khen phục, nhiều bạn trai có thể quên hết mọi sự làm cả những tội ác miễn được mắt người đẹp nào đó ca tụng là mãn nguyện. Yêu đương vả lại không phải là mua bán sản vật nên không bảo đảm được bằng văn kiện.
Quan niệm ái tình như vậy giúp ta thấy thoạt đầu, tình yêu chớm nở trong lòng bạn trai cũng như ở con tim bạn gái là tình trong lành, thánh thiện và tối cần cho nhân loại. Cũng chính họ thường là khách của thanh lâu mà trong xã hội không mấy ai để ý. Nhưng sớm muộn nó cũng đi nốt nhịp điệu của bản đàn mà nó phải đánh để mục đích của Thượng đế được thực hiện.