Tiếp theo chúng ta sử dụng mũ xanh da trời để nhìn tổng quát lại những điều gì ta đã đạt được và để tổ chức chiến lược “lựa chọn đường”. Giả sử chúng ta muốn có một vài ý tưởng mới đối với thuốc lá. Bằng cách chuyển đối nó như sự chuyển đổi của một trò chơi, khái niệm những chiếc mũ có thể yêu cầu một chiếc mũ tư duy cụ thể.
Chúng ta đội chiếc mũ đỏ lên, xong việc chúng ta hạ mũ xuống. Nền tảng của lối tranh luận truyền thống chỉ ra điều gì là trái ngược và mâu thuẫn với nhau. Để học lối tư duy sáng tạo, đôi khi cần đến cả những ý tưởng mang tính chất khiêu khích, mà những ý tưởng này dường như đi ngược lại với lôgíc.
Giờ tôi muốn chúng ta sử dụng chiếc mũ đen. Trong hệ thống luật pháp Hà Lan không có ban bồi thẩm. Họ đang họp về giải pháp cải thiện tình hình cung cấp nước cho thị trấn.
Có sáu sắc màu tương ứng với sáu chiếc mũ: trắng, đỏ, đen, vàng, xanh lá cây và xanh da trời. Do vậy, khả năng quan toà chết khi đang thụ lý vụ kiện trên là rất lớn. Nhận thức của mọi người về thời tiết lạnh mới chính là vấn đề.
Cũng giống như bất kỳ quá trình ra quyết định nào khác, có được quyết định cuối cùng dường như là một điều khó khăn hoặc thậm chí không thể đạt được. Đó có thể là những ý kiến giúp chúng ta giải quyết những vướng mắc, đó có thể là ý kiến để chúng ta cải thiện tình hình, đó cũng có thể là một ý kiến giúp chúng ta nhận ra và sử dụng cơ hội đang đến. Đôi khi chúng ta cần phủ nhận khuôn mẫu sẵn có và tiến tới một cấp độ cao hơn.
Trong thực tế, những nhận xét được đưa ra bởi chiếc mũ vàng có thể được nhìn nhận theo quan điểm chiếc mũ đen như một thách thức với lời nhận xét về tình hình kinh doanh mỹ phẩm: «điều mà anh nói không thực sự chính xác bởi nếu xét trong lĩnh vực kinh doanh khách sạn thì…» Họ thỏa mãn ngay với câu trả lời đầu tiên xuất hiện. Liệu người đó có nên ngắt lời và chỉ ra ngay lỗi lầm đó? Cách tốt hơn là hãy sử dụng thời gian áp dụng chiếc mũ trắng để đưa ra những số liệu khác.
Chúng ta dự tính phải làm một số việc mà chúng ta đáng để làm. Xúc cảm có thể được sắp xếp theo thứ tự từ những xúc cảm về mặt thẩm mỹ (được đưa ra dựa trên sở thích) tới những phán đoán rõ ràng. Một cách tuyệt vời để xem xét các ý tưởng đối lập nhau là giả thiết rằng mỗi ý tưởng đó đều đúng trong những tình huống nhất định.
… Bởi vì chúng ta không thể thống nhất điểm này, chúng ta sẽ ghi nhận rằng có ai giải thích được đưa ra cho khuynh hướng này. Tất nhiên là chúng ta nên sử dụng những chiếc mũ riêng biệt để thể hiện riêng xúc cảm và khả năng trực giác, nhưng như vậy chỉ làm vấn đề thêm phức tạp. Thông thường trong một cuộc họp kinh doanh, mọi người cho rằng không nên để tình cảm chen vào những quyết định quan trọng.
Kinh nghiệm thực tế chỉ ra rằng những người được coi là có lối tư duy thận trọng và được mọi người phê phán là những người ủng hộ phương thức tư duy sáu chiếc mũ. Đây chính là cơ chế tư duy tự nhiên để đảm bảo rằng chúng ta sẽ không mắc lỗi lầm trong cuộc sống. Nhưng nhờ có những chiếc mũ, bạn không phải ngại ngùng khi đón góp ý kiến phê phán.
Khi chúng ta đội chiếc mũ trắng, chúng ta nêu ra những thông tin tổng hợp mang tính trung lập. Tất cả chúng ta đều hiểu rằng những cuộc đàm phán này được diễn ra theo quan điểm phản đối sự nghi ngờ. Và chính sự "phán đoán kỹ càng" này là cách hiểu của cụm từ "khả năng trực giác" mà tôi muốn đem phân tích ở đây.