Nếu phải tranh đấu cho chí cả thì họ dám chết sống. Phải được sự thân mật của họ, bán cho họ lòng tín cẩn, tiếp chuyện với họ lâu giờ hay sống chung với họ để vô tình hay hữu ý họ bạch lộ con người nội tâm của mình ra. Còn một bạn trai dù hỉ mũi chưa sạch, khờ ịt về yêu đương mà hễ yêu một bạn gái thì có thái độ anh và xưng anh với người tình của mình ngay.
Ngâm một đoạn Kiều, đọc Shakespeare. Hình như tâm hồn họ lăn trên một tiến trình vô hạn. Bạn trai yêu bạn trăm năm vì nhan sắc thấy bạn mình có những tật xấu như láo ăn, thèo lẻo, giả dối, bạn trai tuy không nói ra nhưng không bằng lòng.
Bỗng giáo sư gặp một ông từ giữ nhà thờ, người cao tuổi, sâu sắc về đạo hạnh. Có thứ bạn trai ác độc hơn cả bạn gái ác độc. Thị quan đã gỡ trong ký ức họ từ trước những đường cong của lông mày, chiều dài của mũi sọc dừa, làn môi mỏng, sóng mắt long lanh như nước mùa thu, thì gặp bạn gái nào hơi hợp nhãn họ tưởng bạn gái ấy có đủ các điển trên.
Về đường tình ái, họ vẫn bị những cám dỗ nhất là trong tâm tưởng. Nay đến lúc có bổn phận phải cho con biết. Người bạn trai muốn gì? Tỏ tình yêu ư? Không phải.
Sách gương Giê Su ở quyển I đoạn nhất có tư tưởng nầy: Thù vong thay cho sự mơ vọng các danh dự. Những mộng lớn của 90% nam thanh đều quay quần xung quanh những vấn đề đó. Thì ra lương tri của họ khả quan lắm.
Dĩ nhiên khi manh vuốt ái tình tàn ác cấu xé cõi lòng họ thì chẳng những họ viết những nhựt ký, họ làm thơ mà nhất là họ còn viết những bức thư ngọt vì âu yếm cũng có, chua vì nghi kỵ, đắng vì bội bạc cũng có. Người mà như cục bột, ai muốn nắn gì thì nắn, làm sao làm nên việc lớn. Ơû học đường thì đáng rơi lệ.
Mẹ là người mà họ trìu mến nhất mà cũng ngại việc tiếc lộ những tâm tư thầm kín. Rủi mất thăng bằng, cậu té trên nền xi măng mà không biết tởn. Còn bạn và tôi vô lớp dạy học: coi chừng có không ít bạn trai học hằng mấy chục trường ngồi tréo ngoải dưới chuẩn bị dạy chúng ta môn sư phạm.
Nếu họ không khờ dại lục phá như con nít cũng rong chơi, làm việc nầy, việc nọ. Có người trước khi ái tình gào thét trong tâm hồn, lòng còn trinh bạch như tờ giấy mới, quan niệm gia đình như lý tưởng tuyệt vời. Họ buồn tiếc vì tại sao chồng mình trong buổi sơ giao có vẻ thùy mị hiền lương mà sau những ngày tân hôn tuần trăng mật lắm lúc hung ác quá.
Thánh Phao lồ đầu gần hai thứ tóc mà còn làm hung thần bách hại công giáo. Đến khi hay được miệng hùm nọc rắn thì thân liễu còn gì. Họ đem đủ thứ lý do cắt nghĩa ác vi của mình, rồi thỉnh thoảng theo tiếng lương tâm bỏ các việc tội lỗi ấy, rồi lại tái phạm.
Ngoài ra hiện tượng xuất tinh trên, vào tuổi dậy thì, người bạn trai buổi ban đầu không khỏi ngạc nhiên vì thấy ở gần cơ quan sinh dục của mình có những dương mao và những khi bang quang đầy nước tiểu hay khi bị những hình ảnh ô uế về xác thịt xâm chiếm óc tưởng tượng, thì cơ quan sinh dục chánh bị cứng lên vì sung máu. Lắm lúc họ không thích nói chuyện, coi xã giao là phi lý. Đời sống hướng hạ của họ không bao giờ có tín ngưỡng cao cả vì sa lầy trong tội ác.