Về trong gia đình họ sống phần nào đời sống của họ thôi: vì công ăn việc làm, vì trách vụ xã hội, họ sống ở các nơi khác nhiều hơn. Sertillages sợ tâm giao là lạm dụng nên khuyên: Yêu không phải là tìm lợi của mình mà muốn cái thiện. Họ sống cách vô ý thức, một lối sống vô chánh phủ.
Người sáng thế, cứu thế, quan phòng vạn vật: tất cả đều do tình yêu vô bờ bến của người. Nó không phải là một trò chơi. Con nhớ không con! Thì ra vạn vật tốt đẹp huyền bí quá.
Ngoài những nét tâm lý đại cương ai là người nam đều có, mỗi bạn trai có những khía cạnh tâm lý cá biệt: tất cả làm nên cátính của một người. Bạn trai đã có tật già hàm lại rộng mồm mép hơn. Bị bịnh, bị sa thải, không có phương thế chơi, bị cấm chơi thì họ ở ngoài cuộc chơi ngó láo láo vậy.
Trong khi đi đâu gặp cảnh vợ chồng kẻ khác sum họp, hạnh phúc họ đau xót tận đáy lòng vì nhớ bạn trăm năm, dù kẻ nầy ngày trước đối với họ có đôi lần không đặng chung thủy. Tất cả những yếu tố ấy nung đúc óc trách nhiệm của mẹ đối với con. Mà sao biết không có? Thưa bạn trai, cái óc hào nháng bị Đức Cứu thế mắng là mồ mã tô vôi bọc xương thúi, là những trưởng giả thích ngồi ghế nhất nơi yến tiệc ấy.
Khi nào muốn công việc gì, kể cả việc chơi, họ mạnh mẽ tiến đến hành động. Tôi vui mừng khi lòng bạn dệt nhiều bích mộng. Bình tĩnh mà nghiệm xét xã hội, ta thấy đâu đâu cũng có những ngón tay của Satan nhúng vào gieo mầm ác.
Đừng gợi lại những kỷ niệm ghi bóng quả tim, để rót thêm cho nhiều tâm hồn buồn tợ một chén đầy, một giọt nước khiến cho tâm hồn khổ đau. Đời sống hướng hạ của họ không bao giờ có tín ngưỡng cao cả vì sa lầy trong tội ác. Họ đem tình yếu ấy hiến cho Thượng đế và nhân loại: thế là họ đi tu, tu vì tận hiến, vì muốn hy sinh, giúp ích chớ không vì trốn đời ích kỷ.
Mendousse thì từ lúc 13 tuổi trở đi, những xương ngang và xương dọc của bạn trai tiến nhanh về dài cũng như to. tôi nhận vậy mà bao nhiêu bực cao tuổi cũng nhận vậy. Tôi biết có vài bạn trai giấu tên cha mẹ, không cho ai biết nguồn gốc mình.
Đại đa số bạn trai không có tiểu tâm nầy. Họ có lẽ không dám khinh người để cho mình sống trong xã hội như con công lạc giữa bầy gà. Làm sao? Thưa bạn, trong nhâït ký của bạn trai được nhiều bức tâm thư như vậy? Vào hoa niên, nhiều bạn trai hay giỡn ái tình quá.
Người già giặn đứng trước cái mương, thụt lùi lại vài bước không nhảy qua liền thì họ đả kích ngay là bạc nhược. Thầy có lỡ lời, nói gì bất đáng, có họ ngồi sẵn dưới, đứng lên chỉnh phong tay đôi. Có khi giả bộ khiêm tốn cho sự khen được gia trọng.
Nhà giáo dục, chỉ vạch cho bạn trai tâm lý kỳ đặc ấy của họ. Trong những tổ chức thanh niên, khi gọi nam thanh lại để truyền lệnh, cho khẩu hiệu, người ta thấy trên gương mặt đa số sự sẵn sàng: dấu hiệu của lòng tốt vàng ngọc. Làm sao trong tập nhựt ký bạn trai được những dòng nầy: tâm thư gởi người em, bạn đời mà tôi yêu mến nhất trần gian vì quý phục.