Quả thật lòng nam thanh tuổi nầy rất giàu tự tín. Cả một sự thăng trầm về văn minh, sự tồn vong về hạnh phúc của bao nhiêu người tùy thuộc ở quyền lãnh đạo hay bổn phận tuân phục của họ. Có lắm tuổi xuân mơ ước những thú vui xác thịt rất tổn hại cho lòng băng tuyết.
Mà tinh thần thì hoạt động cách chung có trật tự, nhắm vào những ý tưởng, ý định nào đó cách rõ rệt, dứt khoát. Còn những giờ ngủ, giờ chết: ai giữ? Người đời sẽ phán đoán sao về người chết khi lục ra trong hòm rương kẻ nầy có những hình ảnh khiêu dâm, nhưng phong thư không tiện nhiều người coi vì chữ tình, vì ô uế. Họ phải chuẩn bị bây giờ để xài suốt đời.
Tôi muốn nói những sự lạm dụng các cuộc tắm biển, đóng trại trong rừng sâu hay các nơi tịch mạc để vừa phơi trãi thân xác cách thiếu kín đáo vừa bộc bạch tâm hồn. Xô đẩy năm châu đến đại đồng. Nhà giáo dục thay vì đàn áp lòng tự ái của bạn trai, hãy khai thác nó, chuyển cho nó nên một áp lực thành công.
Có nhiều hình ảnh giai nhân không ăn thua gì đến họ cả, họ vẫn nưng niu như trứng mỏng. Tinh thần họ là con thuyền mà biển là tình cảm náo động nên người ta đừng lấy làm lạ sao có không ít bạn trai vô lớp học, xác ngồi đó mà hồn bay đâu đâu. Có bạn nào già mồm mép thuyết đúng tâm lý thì các bạn khác khoái cười rùm lên.
Có khi chỉ còn lại cho người nam và người nữ những tội lỗi và kỷ niệm mà càng cao tuổi mỗi người khi nhớ lại càng âu sầu, hối tiếc. Ai biết nghĩ đến vấn đề luân lý cho hạ cấp thụ giáo của mình thì nên lấy câu ấy làm tiên ngữ. Bạn gái ưa nhớ những mẫu chuyện đời xưa, những đề tiểu thuyết, những bài thơ, bản nhạc.
Tôi biết đồng niên với họ cũng có bạn gái kỳ cục. Nhưng chưa có sự nhấn mạnh về tính giáo dục trong gia đình và ở học đường thì các tổ chức tôi sợ khó đi sâu vào tâm hồn tuổi xuân. Họ tấn công thẳng tay hết.
Bạn trai không nhận thấy đó là đặc ân mà bị quên lãng sao. Đừng ai có ý nghĩ bạn trai tìm những sa đọa của các nhân vật trong sách. Phải tìm hiểu họ, chỉ điều khôn lẽ dạ cho họ hơn là chỉ biết rầy mắng, chế nhạo.
Trong đoàn thanh niên hướng đạo hay trong lớp bạn nào coi bộ đạo đức, hiền lương, thường các kẻ nầy tránh xa, ngạo nghễ. Chị thì chạy ra vô, vừa thay đồ vừa nói, lục cái giỏ nầy nói, soạn cái giỏ kia nói, mời mẹ ăn nho nói, mời cha hút thuốc lào, cô táp nói. Tôi muốn nói bạn trai ấu trĩ có xu hướng tự nhiên hiểu biết về người, về sự vật, về hiện tượng theo những dữ kiện cung cấp bởi ngũ quan hơn là do sự suy luận già giặn.
Nhưng phân vụ hằng ngày không còn làm họ tha thiết nữa. Thưa bạn, người bạn trai quen biết và chưa quen biết. Tôi không binh vực bạn trai đâu và binh vực chi.
Họ chỉ hợp tác với bạn trăm năm trong việc gieo mầm sống rồi thôi. Qua buổi tiền thanh niên rồi, bạn trai hay mắc tật hơi buồn cười nầy là vẫn ưa sự hợp lý song hễ hở môi là không lý luận mà lý sự. Sự cởi mở được kiểm soát khôn ngoan giúp thanh niên không chủ quan phán đoán người khác phái cách phiếm diện, khỏi những ảo tưởng nhờ quan sát ngay mặt cách thực tế.