Trong những cơ quan giáo dục đông thanh niên, thứ bạn trai nầy không hiếm. Nhưng dù nỗ lực đến đâu, sau cùng họ phải nhận chân rằng đã có trên trần gian nầy có một phái mà tạo hóa dành riêng cho sự diễm lệ gọi là phái đẹp. Mà đáng kiếp: có nhiều nữ sinh ngu si, say ánh lửa như con thiêu thân mà ra thân bạc mệnh.
Thứ trực giác như vậy là bí quyết mà bạn trai sau nầy có thể dùng để tìm chân lý, để xã giao bặt thiệp. Riêng vấn đề nầy tôi chỉ mời bạn suy nghĩ lại. Họ hình như tưởng rằng sức khỏe, tài ba, đứctính họ đang có là của họ.
Ta đừng tự dối và gạt người. Họ cũng không muốn bạn mình giao thiệp với ai lâu giờ họ lại tự nhiên nghe bẽn lẽn, e thẹn lúc nói chuyện cùng bạn lòng trước mặt bè bạn hay cha mẹ, thầy giáo. Người bạn gái vì hoàn cảnh nào đó không nghĩ đến việc tìm tình yêu ở kẻ lớn tuổi hơn mình sẽ đeo đuổi bạn lòng của mình bấy lâu nay.
Có nhiều nhà giáo dục cũng cho là lối chơi nầy không hề chi rồi cũng cười xòa theo. Kỳ thiệt ta chỉ biết một vài góc cạnh ăn phớt ngoài da của kẻ này thôi. Mà họ tranh đấu cho quyền lợi thấy trước mắt vì các quyền lợi nầy đập mạnh vào thị hiếu của họ.
Nhưng đã thanh toán kiếp sống cũ, tự tân, trở thành một đại sứ đồ của các dân ngoại giáo. Họ anh dũng trong những chuyện phải hy sinh vì nghĩa cả lắm. Tính của bạn trai sở khanh ngoài ra giả dối phách lối.
Làm náo động lên trong tâm hồn họ một khối tình phức tạp hỗn độn mà yếu tố chánh là mến yêu, hối tiếc, uất ức, bất mãn. Ta trách ngày xưa chỉ lo nhớ mà không lo hiểu, ngày nay ta té vào lỗi lo hiểu mà không lo nhớ. Nhưng họ không có xu hướng tinh thần tự nhiên dồn tâm tư vào những gì đòi hỏi sự suy xét nhiều.
Buồn như theo kiểu người Á Rập nói, sa mạc than khóc vì không được làm đồng cỏ. Họ buồn tiếc vì tại sao chồng mình trong buổi sơ giao có vẻ thùy mị hiền lương mà sau những ngày tân hôn tuần trăng mật lắm lúc hung ác quá. Nói tắt người ta thấy có sự tiến hóa nhanh chóng về cả mặt sinh lý và tâm lý trong bạn trai mà đặctính của cuộc tiến hóa ấy là ruồng bỏ hiện tại, say sưa tương lai.
Dĩ nhiên là bạn vẫn sáng suốt coi ái tình là phương thế để sinh con và xây dựng hạnh phúc cho gia đình với bạn đời của bạn, chớ bạn không coi ái tình là một đồ chơi. Họ cảm thấy sự hiện diện của bạn gái là một đòi hỏi thầm kín của tâm hồn họ, một tâm hồn thèm khát niền an ủi, sự khuyến khích, ủy lạo. Mặt họ hình như bị đổi dạng, hơi sần và các mụn cám, mụn cồi, mụn bọc nữa, thi đua mọc lên.
Có khi họ hơn kẻ nầyở chỗ được đ ào luyện trong nghèo túng, đau khổ, nhờ đótính tình trầm mặc, cẩn thận, khôn ngoan hơn. Bạn gái phần đông ưa trực giác, ưa suy xét theo ngũ quan, không thích để tinh thần căng thẳng khi làm việc. Và bạn, tôi không trách bạn, chỉ xin bạn đừng quá dè dặt đến bi quan, cũng đừng vội vàng đến cẩu thả.
Vô lớp giáo sư giảng bài mặc kệ: họ lấy ra thưởng thức. Nhưng bây giờ tâm hồn nghe sao bát ngát như sa mạc về đêm. Bạn khỏi bị cảnh mà một thi sĩ thanh niên ba chìm bảy nổi với ái tình đã viết: