Cả hai đều là ảo tưởng. Nếu ai đó bị bệnh nghiêm trọng mà hoàn toàn chấp nhận tình hình đó và chịu khuất phục trước bệnh hoạn, phải chăng họ sẽ từ bỏ ý chí phấn đấu để khỏe mạnh trở lại? Quyết tâm chiến đấu với bệnh hoạn chẳng phải sẽ không còn nữa sao? Làm thế nào chúng ta kiến tạo được một thế giới tốt đẹp hơn nếu trước tiên không giải quyết hết các tệ nạn xấu xa như đói khát và bạo lực chẳng hạn?
mọi bám víu đều bắt đầu bằng đau khổ và sẽ chấm dứt bằng đau khổ. Vượt lên trên vẻ đẹp của hình tướng bề ngoài, ở đây còn có thứ gì đó không thể đặt tên, một thứ gì đó quá lớn lao không thể mô tả bằng lời lẽ, một thứ tinh hoa sâu thẳm, nội tại, và linh thiêng. Có thể có, và thực ra đang tồn tại vô số cách lý giải hoàn toàn khác biệt nhau, vô số thế giới hoàn toàn khác biệt nhau – tất cả đều tùy thuộc vào ý thức đứng ra nhận định.
Khi bạn bị lôi cuốn vào một cuộc tranh cãi hay tình huống xung đột nào đó, có lẽ với người bạn đời hay người thân của mình, bạn hãy bắt đầu bằng cách quan sát cách thức phòng thủ của bạn bị công kích, hoặc cảm nhận sức gây hấn của chính bạn khi bạn bị công kích, hoặc cảm nhận sức gây hấn của chính bạn khi bạn công kích quan điểm của người khác. Những vị này xem thế giới này là lila, một cuộc chơi do đấng Phạm Thiên bày ra để mua vui. đây là điều một con cá sẽ nói nếu như nó có tâm trí của con người.
Hãy quan sát cảnh vật chung quanh bạn trong vài phút theo lối thiền định – tức là không để cho tâm trí đặt tên chúng – và tiếp tục cảm nhận cơ thể nội tại trong khi bạn quan sát. Thật sinh động, thật rực rỡ, và hoàn toàn tỉnh thức. Nói như vậy không có nghĩa là bạn không quan hệ sâu sắc với người khác hay với người bạn đời.
Không có mối quan hệ tốt đẹp nào có thể phát triển theo cách ấy, và lý do giải thích tại sao có quá nhiều xung đột trong các mối tương quan. Hầu hết các thứ xảy ra sau đó đều tự động và không còn chủ ý được nữa. Tiếp tục sống với gánh nặng khốn khổ này để làm gì? Tại sao tôi cứ phải lao vào cuộc đấu tranh không phút ngơi nghỉ này cơ chứ? Tôi cảm thấy tận đáy lòng mình sự chờ mong bị hủy diệt, để không còn phải tồn tại nữa, giờ đây còn mạnh mẽ hơn cả bản năng muốn tiếp tục sống.
Chẳng hạn, người bạn đời của tôi vẫn đang hành động theo khuôn mẫu ghen tuông và chi phối cũ kỹ của anh ta. Bạn đã tiến vào cõi Bất thị hiện. Dấu hiệu hay thước đo tốt nhất phản ảnh mức độ tỉnh thức của bạn chính là cách ứng phó với các thử thách xảy ra cho cuộc sống của bạn.
Tâm trí khiến cho sự suy nghĩ có tính cưỡng bách. Không thể ngừng suy nghĩ là một thảm trạng khủng khiếp, nhưng chúng ta không nhận ra điều này bởi vì hầu hết để phải chịu đau khổ như thế, nên ai cũng xem đó là chuyện bình thường. Mặc dù bạn không còn cung cấp năng lượng cho nó thông qua sự đồng hóa, nó vẫn còn đà hoạt động nhất định, giống y như bánh xe xoay tròn sẽ vẫn còn tiếp tục xoay thêm một lúc nữa ngay cả khi nó không còn được gia thêm sức quay nữa.
Mặc dù các chức năng cơ thể vẫn còn đang hoạt động, “bạn” không còn hiện hữu trong trạng thái đó nữa. Có lẽ bạn không nhận ra tình hình này bởi vì nó choán phần rất lớn trong cuộc sống “bình thường”, giống như bạn không nhận biết được tiếng ồn liên tục không to lắm làm nền trong không gian sinh hoạt thường ngày, như tiếng rầm rì của chiếc máy điều hoà kông khí chẳng hạn, cho đến khi nó ngưng bặt. Khi đề cập đến Bản thể hiện tiền, phải chăng ông đang nói về Thượng đế? Nếu phải, tại sao ông không dùng thuật ngữ này?
Giải trừ sự đồng hóa với tâm trí là trở thành chủ thể thầm lặng quan sát những suy nghĩ và hành vi của bạn, nhất là khuôn mẫu lặp đi lặp lại của tâm trí cùng vai trò của tự ngã hư ngụy, vai trò của cái tôi giả lập. Bạn cũng đang để ý phơn phớt đến cảnh vật chung quanh, đến những người khác, và vân vân. Rất nhiều người hiện nay sống độc thân hay ở một mình nuôi con, không thể xây dựng một quan hệ mật thiết hay không muốn lặp lại bi kịch không lành mạnh như các quan hệ trong quá khứ.
Bạn có thể cải thiện hoàn cảnh sống, chứ không thể cải thiện sự sống của bạn. Quan sát nó thôi là đủ rồi. Chúng nêu rõ cái siêu việ hơn cả tâm trí vị ngã và khả năng sống trong một trạng thái ý thức hoàn toàn mới lạ.