Tư duy mới lạ liên quan một cách chính xác tới sự thay đổi khái niệm và cách nhìn nhận; Đó chính là nguồn gốc hình thành các khuôn mẫu tư duy. Lối tư duy đồng thuận cho phép mọi người có những cái nhìn khác nhau và không hề có tranh luận. Dần dần, tấm bản đồ về những vấn đề tiềm tàng, những trở ngại, những khó khăn và nguy hiểm ngày càng hiện rõ.
Chiếc mũ đen là chiếc mũ của sự tồn tại. Thông thường, người chủ trì, người chủ tọa hoặc người lãnh đạo là người đội chiếc mũ xanh da trời trong các cuộc họp, và kéo dài cho đến hết cuộc họp. Nhưng thật ra ngoài giải pháp thông minh đó, vẫn còn nhiều ý tưởng khác có giá trị hơn.
Mọi người chọn cách tranh luận vì đó là cách giải quyết vấn đề duy nhất mà họ biết. Đó là lối tư duy chiếc mũ đỏ. Các toà án ở Mỹ hay ở Anh không làm được điều như vậy.
… Sử dụng công nghệ cao là một xu hướng mới. Sự do dự đã không còn nữa. Theo kiểu tư duy truyền thống, hoặc tranh luận, bạn sẽ phản bác lại những quan điểm khác bạn, đôi khi bằng những cách bất lịch sự.
Do vậy, chúng ta cần một lối tư duy mới, đó là: chỉ nêu ra những sự kiện, không kèm theo nhận định. Vì thế, những thông tin được diễn đạt qua những cụm từ "nói chung", "tổng quát lại", hoàn toàn chấp nhận được. Sự định hình và chắp nối một ý tưởng cũng là một phần của quá trình sáng tạo sao cho ý tưởng đó sát với hai nhu cầu thực tế đòi hỏi về một ý tưởng.
Có một chuỗi những từ ngữ để diễn tả độ tin cậy của thông tin, từ những từ "luôn đúng" tới những từ như "không bao giờ đúng" là những từ chỉ mức độ chung chung như: "hầu hết", "đôi khi", "thỉnh thoảng". Hoặc chúng ta bán giá cao hơn, hoặc thấp hơn. Vận tốc thực tế 50km/h lúc này là 1 thuận lợi bởi nó giảm khả năng gặp tai nạn khi điều khiển xe.
Trực giác có thể được hiểu là một linh cảm bên trong xuất hiện khi sự việc xảy đến. Lối tư duy đồng thuận cho phép mọi người có những cái nhìn khác nhau và không hề có tranh luận. Tuy nhiên, bằng việc sử dụng chiếc mũ đen, mọi người có cơ hội chỉ ra những thiếu sót trong quá trình tư duy.
Lối tư duy chiếc mũ vàng bao trùm toàn bộ những xét đoán chắc chắn. Thường thì mọi người phải ngạc nhiên trước những gì họ thu được khi họ sử dụng chiếc mũ vàng. … Tôi muốn có những ý tưởng mới đối với tivi.
Chúng ta không thể lúc nào cũng chắc chắn rằng những nhận xét của chúng ta tuân theo đúng loại mũ tư duy đó. Và nếu chúng ta cứ tư duy kiểu như vậy, chúng ta lại quay lại lối mòn là tư duy tranh luận truyền thống của người Phương Tây. Để trả lời câu hỏi này tôi sẽ sử dụng chiếc mũ trắng.
Nếu bạn phải quyết định lái xe tới một địa điểm cụ thể và những người liên quan chỉ biết con đường đó một cách lờ mờ, điều này sẽ làm nảy sinh nhiều tranh cãi về việc bạn nên theo con đường nào. Một sự kết hợp sử dụng giữa chiếc mũ trắng, mũ vàng và mũ xanh lá cây có thể là cần thiết để ý tưởng được phát triển và hoàn thiện thêm. Lối tư duy chiếc mũ vàng không liên quan đến những ý kiến đơn thuần về mặt cảm xúc (chiếc mũ đỏ) cũng như không trực tiếp tạo ra những ý tưởng mới (chiếc mũ xanh lá cây).