Một thứ tâm tình lay động ráo riết lắm lúc rất cuồng bạo trong tâm hồn bạn trai là tâm tình cảm thấy cô độc. Ta còn thấy họ có những bực chí khí. Sống gần họ, ta có cảm tưởng họ đang giảng triết lý.
Nhưng cái bầu khí của các người có cổng cửa lễ giáo, luân thường làm cho yên tĩnh. Chắc bạn để ý nhiều cháu trai trong gia đình cho sự ngủ là một sự sung sướng. Khi chưa bước được vào một nấc nào của cây thang danh dự thì khôn nhất là luyện cho mình một nghề nếu thấy con đường thi cử cứ luôn lận đận.
Sự say mê nầy người lớn có bổn phận giáo dục nên kiểm soát. Họ không thấy chụp cái dĩa sẽ hỏng cái mâm. Nếu hỏi họ sợ ai thì họ lúng túng, khó trả lời.
Nói đến đàn ông, trong đó có bạn trai, phải nhớ điều nầy: là họ nhịn thua ai cái gì chớ không bao giờ chịu mất danh dự. Ngoài luật lệ hôn nhân , nó là việc cấm, sinh trong tội. Nếu họ tu hành thì lỗ trống tâm hồn họ được trám bằng tình yêu Thượng đế và nhân loại.
Hồi thơ ấu, họ thấy lòng mình cởi mở ra cho muôn người. Có nhiều bạn gái lại thích. Bạn dư biết ái tình của nam nhân là ái tình bồng bột và có xu hướng lan rộng.
Vì bản năng ưa sống bằng tình cảm, ưa mến kẻ xử đối với mình bằng tình cảm ấy của con người, nên ta thấy tự nhiên bạn gái thành công dễ hơn bạn trai. Giáo dục thanh niên mà gọi là nắm thanh niên là đó. Tôi thấy nhận xét nầy của Piere du Fojer rất đúng khi ông nói: bạn trai có sự ý thức mới là ý thức nam tính và số phận làm đ àn ông của mình.
Giá trị của bạn ở đó, chớ không phải ở nhan sắc, ăn mặc, tiền của. Có một từng lớp bạn trai đã và đang được huấn luyện theo một chương trình của quỷ Lucifer. Ơû đây tôi bất đồng ý kiến hẳn với một số nhà giáo dục duy vật chủ trương lương tâm là một mớ công thức lễ giáo mà xã hội nhồi nhét vào đầu óc con người, trong đó có bạn trai.
Và đến tuổi trưởng thành, họ cũng giữ các quái tật ấy, họ chỉ đổi việc thôi tinh thần kỳ dị vẫn còn. Sự thánh thiện của lương tâm nên họ đầu hàng cuộc đời. Họ không quan tâm đa số bạn gái là thèo lẽo.
Nếu hỏi họ sợ ai thì họ lúng túng, khó trả lời. Nhưng bạn trai chẳng những có ái tình tự bản chất thiên về xác thịt mà còn hay diễn lộ thứ ái tình nầy trong khi giao tiếp với bạn gái, kể cả kẻ mới quen biết. Nói là nói những nam thanh lành mạnh và khôn ngoan.
Mấy năm làm Hiệu trưởng và Giám đốc cho mấy trường ttrung học tôi có chút kinh nghiệm nầy là cách chung nữ sinh dễ dạy, nam sinh hay nói nghịch. Nhưng cái tật lôi thôi là tật căn bản của họ. Điểm tâm lý nầy đáng để ý là người ta đừng lấy làm lạ sao lắm khi bạn trai tỏ ra lạnh lạt với người nào kể cả người yêu của họ hay chểnh mảng, bỏ rơi những bộ phận nào trong lúc tính những dự môn chơi thể thao, những môn thể dục.