Bernoulli là người hoàn toàn đúng. Những nỗi đau lòng gắn với thời vị thành niên khi họ học làm người lớn mà lại vấp phải áp lực không tránh khỏi của bố mẹ để đòi quyền tự quyết. Chúng ta cũng nhận thức ra rằng mọi người luôn thay đổi và thật là ngây thơ để mong đợi tình yêu thời tuổi trẻ kéo dài mãi.
Một trong những điều xác định chúng ta là cái mà chúng ta thường lo lắng. Tuy nhiên, ở những năm sau, thậm chí – cả những sự việc đã kinh qua này cũng nhuốm màu lãng mạn khi họ nhớ lại những người xóm giềng cùng chia sẻ bất hạnh với nhau và đối lập nó với thói ích kỷ mà họ chứng kiến được xung quanh mình trong thế giới hiện đại khi đã về già. Người ta thậm chí còn dán nhãn cho chứng này là «triệu chứng về người vợ phải nạp năng lượng», chúng ta mặc nhiên coi là họ không có khả năng để thay đổi tình trạng của mình và nên nâng những tiêu chuẩn về trách nhiệm với những người khác.
Chẳng hạn rõ ràng là người hay thay đổi về tâm tính chịu chứng lưỡng cực trong tính cách thì cũng thường phải chịu đựng một căn bệnh nào đó trong một bộ phận cơ thể. Trong chừng mực những mối quan hệ hay chức năng của chúng ta bị ảnh hưởng, điều quan trọng là tạo nên một cách tiếp cận về hành vi để có thể chữa trị được. Vấn đề là phải đặt ra câu hỏi nào.
Một nửa dân số Việt Nam đã không còn sống sót sau cuộc chiến tranh. Đây là câu cuối cùng mà các bạn nên nhớ: Chỉ bằng cách nắm giữ được sự bất tử thì chúng ta mới có thể hạnh phúc được với thời gian mà chúng ta đã có. Làm như vậy tức là chúng ta đang yêu cầu họ thay đổi những thói quen đã có từ lâu.
Có một tổ chức huyền bí dành cho những người độc thân gọi là «tình dục không có đối tác» bao gồm những người phải chịu đựng tình yêu đơn phương. Tuổi trẻ luôn nhìn tuổi già trong sự kết hợp giữa lòng biết ơn, sự coi thường và cả nỗi e ngại. «Việc trở nên già không giành cho những kẻ hèn nhát» là một lời tuyên bố chính xác về tình cảnh mà người già phải đương đầu trong một xã hội bị tuổi trẻ ám ảnh.
Tiến trình đó có một cốt lõi mà nhiều người không thể chấp nhận nổi: Chúng ta phải chịu trách nhiệm về hầu hết những điều xảy ra đối với chúng ta. Luật đơn giản này có thể ngăn chặn rất nhiều nổi đau đớn và sự hiểu lầm; ảnh hưởng đến mối quan hệ của con người, «Khi tất cả điều nói ra đều được làm thì sẽ có nhiều điều đáng nói hơn là những điều đã được làm đó». Để tiến trình đó thuận lợi, đơn giản là hãy tránh xa việc phàn nàn.
Không ai có thể, cả tôi cũng vậy. Mọi người cần phải nhìn nhận cách sống của mình bằng con mắt khác. Cũng giống như các bậc cha mẹ phản ứng khác nhau với những đứa con khác nhau, các bác sĩ cũng hành nghề của mình tốt hơn với những bệnh nhân nhất định.
Trong thực tế, tôi thường nghe thấy sự mỉa mai về khả năng liệu có một tình yêu dài lâu hay không dựa trên những điều mà mọi người quan sát thấy ở thế hệ trước họ. Đôi khi, những cảm xúc rất điên cuồng này bị biến đổi thành một cái gì khác hẳn. Người ta thường cảm thấy sự chán nản vô hình khi phải đối điện với một thanh niên bi quan.
Họ không tin vào cảm xúc và thích tất cả những gì có thể tính, đếm được. Tôi quay sang người bạn đang ngồi cạnh và hỏi «Phải chăng John có khiếu hài hước?». Chúng ta mong mỏi sự an toàn do những ảo tưởng đẹp đẽ của tuổi trẻ mang tới.
Trong một xã hội mà những giá trị hôn nhân dựa trên nền tảng một vợ một chồng thì những con số này không chỉ biểu hiện sự đạo đức giả mà cả sự không hài lòng thường trực của ta với những người bạn đời. Ai là người muốn sống theo cách như vậy trong tình trạng căng thẳng và cạnh tranh tột độ vì những mục tiêu rất mơ hồ, thậm chí đối với cả những bên có liên quan? Tin vui là tuổi thọ con người đang tăng lên, tin buồn là các năm thêm vào lại bị dồn vào cuối đời!