Vậy sự chán nản có thể làm cho ta mệt nhiều hơn là công việc, dù công việc ấy cực kỳ khó nhọc như leo núi đi nữa. Ngày cũng tối như đêm. Ông bắt đầu quen nhiều người, và nhiều người cũng bắt đầu biết ông.
Tôi còn nhớ những ngày bàn về sự xung đột giữa khoa học và tôn giáo. Con hãy ngó đàn chim trên trời. Để tránh mọi sự hiểu lầm, tôi xin giải thích: Tôi không khuyên bạn hoàn toàn bỏ ngoài tai mọi lời chỉ trích.
Một khoa học mới là khoa di truyền học dạy rằng con người do 24 nhiễm thể (chomosomes) của cha, 24 nhiễm thể của mẹ cấu tạo nên. Nhờ chúng, tôi thấy rằng muốn được hạnh phúc, ta phải gây hạnh phúc chung quanh ta. Làm sao nhờ họ chỉ bảo được? Ví dụ bạn muốn học nghề kiến trúc.
Tôi rất tiếc không nhận được cái may theo học ông Brandwine tại Đại học đường George Washington ở Nữu Ước. Ông ta lượm hằng triệu bạc mà chết, chết hồi có 61 tuổi. Hồi 21 tuổi, ông đã kiếm được 75.
Chẳng hạn tôi biết một người đàn bà năm ngoái nằm 10 ngày ở nhà thương mà khi ra chỉ phải có 8 Mỹ kim. Cách đây khá lâu, tôi đã khám phá ra một điều quan trọng: "Khi đã không thể ngăn cấm người chỉ trích tôi một cách bất công, thì tôi có thể làm một việc ích lợi hơn, chẳng nên để những lời chỉ trích vô lý đó làm mình bực dọc". Địa vị càng cao bao nhiêu thì đời càng thích mạt sát bấy nhiêu.
Luôn luôn tự nhắc nhở rằng trong cuốn ấy hãy còn nhiều lời khuyên giúp ta cải thiện đời ta được nữa. cô mới chịu ngồi ăn. Ông nhận thấy trung bình mỗi người thợ có thể đổ vào xe gông 12 tấn rưỡi gang đúc thành thỏi trong một ngày, nhưng trưa đến họ đã mệt nhoài.
Chúng ta, ai cũng cảm thấy cần có ở thế gian này một người sẳn sàng nghe mình và hiểu mình. Vất vả cả năm vì 30 Mỹ kim! Các bác sĩ nói rằng hiện nay cứ 20 người Mỹ có một người phải nằm nhà thương điên trong một thời gian không kỳ hạn.
Nhưng cũng tại ông tập được thói quen mỗi buổi trưa nghỉ nửa giờ tại ngay buồng giấy. Chỗ sữa này chảy mất hết và các trò có thể thấy nó đang chui ra đường mương; bây giờ các trò có dằn vật và bức tóc cũng không thể nào thu lại được một giọt. Thế là hết do dự, hết để lại lần sau.
Bạn và tôi, ngay trong lúc này đây, chúng ta đứng tại chỗ hai cái vô tận gặp nhau: cái dĩ vãng mênh mông có từ thời khai thiên lập địa và cái tương lai nó bắt đầu từ tiếng cuối cùng mà tôi mới thốt. Sáng hôm sau ông tỉnh táo ngay, nhưng không phải nhờ ở hột cải mà nhờ ở bức thư xin đầu hàng của Đại tướng Lee do một kỵ binh phi ngựa mang tới. Alvarez ở dưỡng đường Mayo thì nói: "Những ung thư trong bao tử sưng thêm hay tiêu bớt đi là tuỳ sự mệt nhọc của bộ thần kinh tăng hay giảm".
Tôi không cần gì hết. Tôi ngạc nhiên thấy họ hợp tác với những tình thế không thể tránh được và đời họ tuyệt nhiên không có ưu tư gì hết. Trong chiến tranh vừa qua, hàng triệu binh sĩ kinh hoảng đã phải lựa một trong hai đường này: chịu nhận một tình thế không thay đổi được hay là ưu tư để rồi chết.