Các lời khuyên luân lý ấy khó vô được cửa tâm hồn họ. Họ tìm những chiếc băng ở những nơi bóng mát, một gocù vườn thanh vắng nào đó để ngồi không. Họ bắt đầu phán đoán, trí tuệ họ soi cho họ thấy một hai góc cạnh chân lý, họ đặt nghi vấn, họ bắt bẻ, họ lý luận, đúng hơn là lý sự.
Họ lấy làm cao cả theo kiểu nào đó vì biết mình là trai. Cũng có những tâm hồn hư đốn sớm ghiền thú yêu đương tưởng tượng của các nhân vật hôi mùi Bonjour tristesse, Dans unmois, dans un an cũa Francoise Sagan cũng có. Nhưng một điều dễ nhận xét nhất là toàn thể thân xác bạn trai đòi hỏi sinh lực để phát triển.
Cứ chung mà nói, khi những bộ phận thuộc chi thể phát triển nhanh chóng ở bạn trai hơn chính thân hình họ thì những bộ phận thuộc đầu sau 9 tuổi phát triển rất chậm. Ngay khi họ hối hận vì thất bại thì lòng họ đã có mầm làm lỗi nữa để họ thất bại nữa vìtính họ thay đổi: nay họ nghĩ đen mai họ nghĩ trắng và lúc trắng sẽ có thể đen. Khi viết mấy dòng nầy tôi tưởng tượng sẽ có không ít bạn gái bất mãn.
Điều bạn nên để ý trước là họ ít khi quan sát ai lắm. Cái tệ của lòng tự ái là đó. Nhưng phân vụ hằng ngày không còn làm họ tha thiết nữa.
Họ hãnh diện khi mẹ mượn rinh một cối đá, chị nhờ bữa một ống củi. Hãy đập ngay vào chỗ yếu của tâm lý họ là lương tâm hối lỗi bằng lẽ phải, bằng lòng nhân, bằng sự êm dịu. Oâng nội ngừng thuật chuyện săn cọp thì họ đánh đáo tiếp theo.
Họ dè dặt cũng có hồ nghi cũng có. Cũng đừng quên vạch cho họ thấy trọng trách cứu quốc của họ khi sơn hà nguy biến. Đến một hiện tượng thông thường nữa hay xảy ra cho bạn trai là đổi tiếng.
Nhà giáo dục hãy thế những phút mà sương rơi, nặng trĩu, trên cành, dương liễu, lả lơi, em ơi, gió rơi, lá rơi, em ơi trên vườn lòng bạn trai bằng những lý tưởng, những công tác thúc đẩy yêu đời. Trong chương trình tình yêu bao la của Thượng đế tự đời đời. Có một số bị hồ nnghi về đức thanh khiết.
Không nên lấy tài liệu một vài địa phương mà kết luận phóng đại cho mọi nơi. Đối với học hành, họ cũng dành cho một sức chú ý nào đó vì bị cha mẹ buộc học tập vì khi học tập có những cái vui lôi cuốn nào đó do thầy giáo, bạn lớp hay khung cảnh nhà trường. Tất cả những hình thức chơi nầy nói lên hiểu biết ăn phớt ngoài da của họ.
Khi nghiên cứu về phát triển cơ thể bạn trai, ta thấy tiến trình của sự phát triển không đồng đều. Họ thấy có cảm tình với cái vẻ đẹp thiên nhiên. Vậy thưa bạn, sau khi nghiên cứu những nét đại cương về tâm lý của một số bạn trai ở khác hoàn cảnh xã hội ta thấy, cách chung thì bạn trai vẫn có những điểm tâm lý gốc của phái nam, nhưng vì lý do nào đó có một hoàn cảnh sống đặc biệt, thì họ lại có những khía cạnh tâm lý riêng.
Nói theo tâm trạng của một thi sĩ nọ thì họ muốn ôm trời nhưng e ngại đuối sức. Thưa bạn! có thể so sánh lòng tự ái hay sự ý thức nhân cách của bạn trai như một thác nước đổ ầm ỹ. Lúc trà trộn trong xã hội vì thiếu tinh thần, muốn được yêu mến, binh vực giúp đỡ hay sao đó bạn trai dùng mánh lới tưng bốc, đề cao cá nhân mà họ giao tiếp.