Trong mấy đoạn trên, có chỗ tôi vạch cho bạn thấy những khía cạnh bi quan, buồn chán của bạn trai. Tôi quyết nếu không có những lý do cao thượng trên, và hàng rào nầy thì rất ít đàn ông coi bạn tình nào là trăm năm lắm. Thì thưa bạn, các bạn trai không thiếu kẻ lúc phải đứng mũi chịu sào vẫn ra người bó tay.
Hai tâm hồn khác phái mới yêu nhau, thường người trai thiên về xác thịt. Bạn trai nào cũng đều có lúc làm Anatole France con nít và Anatole France 17 tuổi. Có khi không ngay mấy lúc ấy, mà lúc họ ở một mình.
Bạn trai diễn tả các thứ ấy bằng ngôn phong, tác phong mà ngoài người ta thấy có vẻ lạnh nhạt, khô khan. Luồng gió độc ấy đã làm bạn trai mất ý thức về giá trị nội tâm, giá trị siêu nhiên. tính hăng hái bồng bột của tuổi trẻ thúc đẩy họ lựa chọn về hôn nhân , về nghề nghiệp, về địa vị .
còn ngày nay trong giới bạn trai mà lương tâm đã vữa, đã úng, tôi thấy ăn cắp là tự nhiên, ăn cắp có nghệ thuật càng hay. Còn trong xã hội? Họ cũng thấy bao kẻ xung quanh không ăn thua gì với họ. Bạn gái, vì phán đoán ái tình bằng tiêu chuẩn tình cảm, đòi hỏi tiếng đ àn yêu của bạn trai ngân, dài tiết điệu tình cảm trong khi bạn trai bước lẹ quá từ ái tình đến nhục tình.
Nếu họ non yếu tinh thần: đời họ sẽ là đời bỏ đi. Khi sáng tạo con người, Thượng đế sáng tạo giống hình ảnh người. Trong xã hội có biết bao lòng trai vừa tàn hủy một cõi lòng băng tuyết lại đến la đay đảy với một bóng hồng khác và lôi kẻ nầy vào nanh vuốt quỷ dâm dục chỉ bằng vài lời cùng thề sông hẹn biển.
Nã Phá Luân yêu Joséphine de Beauharnais, một góa phụ cũng có nhan sắc đổ nước nghiêng thành. Tôi đồng ý tôn giáo, luân lý ảnh hưởng lương tâm, có thể làm cho nó tế nhị, phức tạp hơn chớ không sáng tạo vì nó là một bẩm sinh của con người. Thỉnh thoảng nên suy nghĩ về ý nghĩa của mấy vần thơ nầy:
Ý thức nầy bạn trai có trong gia đình cũng như ngoài xã hội. Muốn chào hỏi mà không dám, muốn nói chuyện mà chỉ ngó, muốn đến gần mà chỉ đi xa thôi. Thật là tất cả những gì vô duyên, phát xuất tự tâm hồn nông nỗi mất dạy.
Không có ý sống đời như một Rosseau với Confession, một Gide với Cahier d'André Walter, bạn trai thường chỉ coi văn thơ là phương thế để thổ lộ tâm sự. Họ trở về sự bình an nội tâm. Nhiều bạn trai cótính mủ mỉ, cau có, để hiện lên gương mặt nhăn đ ùm, xanh lét, cái tính mà các nhà tâm lý học gọi làtính bịnh.
Tôi muốn bạn để ý một nền giáo dục toàn bích mà tôi thường gọi nền giáo dục nhân vị xã hội. Một số bạn trai coi người vợ là phương thế bồi bổ đời sống tinh thần, thay thế họ trong nhiều công việc đòi nhiều tri thức. Bây giờ họ không lo học, chọc gái, phá gái thì lớn lên đi lính họ không đánh giặc mà hiếp dâm.
Bởi biết bạn gái ở thế yếu cần sự nâng đỡ, họ mở lòng ra đón tiếp. Ai tử tế tặng chút quà hay đồ đỡ lòng, giải lao gì họ nhận ăn cách tự nhiên như của nhà. Biết bao người lớn trong gia đình và ngoài xã hội, đã có kinh nghiệm về cuộc đời thấy cuồng chí của họ mà ngáp dài.