Bạn không cảm nhận được chỉ vì tâm trí bạn quá huyên náo đó thôi”. Đối với tôm tiến bộ dường như là tất cả, cả trong cuộc sống cá nhân lẫn tập thể của chúng ta, không chấp nhận các hạn chế của hiện tại mà phải phấn đấu để vượt qua chúng và kiến tạo thứ gì đó tốt đẹp hơn. Khẳng định này vạch rõ khả năng xuất hện một trật tự hoàn toàn khác của thực tại.
Chỗ đó nằm trong lãnh vực thực dụng của cuộc sống thường ngày. Nhưng khi làm như thế, hãy quan sát tâm trí bạn. Chẳng hạn, ý nghĩ tấn công hay thù địch sẽ tích lũy năng lượng trong cơ thể mà chúng ta gọi là nổi giận.
Cho nên khi tai ương giáng xuống, hay việc gì đó hóa ra “tệ hại” cùng cực – như bệnh hoạn, tàn phế, tan nhà, mất của, tổn thất địa vị xã hội, tan vỡ mối quan hệ thân thiết, người thân thương chết đi hay đang vật vã đau đớn, hay chính bạn đang ở ngưỡng cửa tử thần – hãy biết rằng tai ương ấy còn có mặt trái nữa, rằng bạn chỉ cách có một bước là gặp chuyện kỳ lạ không thể tin được: đó là sự chuyển hóa toàn triệt biến kim loại căn bản đau khổ thành vàng ròng. Cái quầng này chuyển hóa thành ý thức tỏ ngộ rực sáng, giống như miếng gỗ được đặt vào bên trong hay gần đống lửa, chính miếng gỗ này bốc cháy thành ngọn lửa. Lúc ấy bạn sống trong trạng thái ân sủng và khinh an, tuyệt không còn có ý tranh đoạt gì nữa.
Bạn hãy hiện trú trong khoảnh khắc hiện tại. Hãy quan sát thật kỹ nỗi sợ hãi, sự thất vọng, tính tham lam, và sự bạo hành đang lan tràn khắp mọi nơi. Hẳn là ở bình diện nào đó họ nhận ra rằng nỗi đau khổ ấy do tự tạo mà có.
Từ đầu cho đến cuối tập sách, bạn sẽ thấy các đoạn đối đáp không ngừng đan xen giữa hai mức độ khác biệt. Theo nghĩa đen, xúc cảm có nghĩa là “rối loạn”, nó xuất phát từ tiếng La Tinh emovere có nghĩa là “gây rối”. Nó sẽ không lắng dịu đi cho đến khi cả hai cái quầng đau khổ tự đong đầy, và sau đó tiến vào giai đoạn ngủ vùi.
Bởi vì tự ngã chính là cảm nhận về cái tôi, cho nên nó cần phải đồng hóa với các sự vật bên ngoài. Quán tưởng như thế chừng vài lần, mỗi lần kéo dài chừng một phút. Nếu trước hết bạn không lưu ý đến nó, thì xúc cảm ấy sẽ ngăn cản bạn tiếp xúc với cơ thể nội tại vốn nắm sâu bên dưới xúc cảm.
Sự hiện trú toàn triệt cần thiết khi bạn gặp phải một số tình huống kích hoạt một phản ứng kèm theo xúc cảm mạnh mẽ, như khi hình ảnh về cái tôi của bạn bị đe dọa, một thách đố xuất hiện trong cuộc sống khiến bạn phải sợ hãi, mọi việc “hóa ra tệ hại”, hay một thứ mặc cảm từ quá khứ được khơi dậy chẳng hạn. Nó chỉ cho thấy khía cạnh không được hàm ngụ trong sự giác ngộ: đó là đau khổ. Sự yên lặng cũng không hiện hữu, và cõi Bất thị hiện cũng vậy.
Biết rõ rằng đó chính là cái quầng chứa nhóm đau khổ. Thật sai lầm khi nói rằng ai đó đã “chọn lựa” một mối quan hệ thất bại hay bất cứ hoàn cảnh tiêu cực nào trong đời mình. Chẳng phải quả thực bạn cần phải có một mối quan hệ tốt với chính mình và yêu thương bản thân mình, rồi mới có thể có được mối quan hệ thỏa nguyện với người khác sao?
Các vấn đề đều do tâm trí tạo ra, nên chúng cần có thời gian để tồn tại. Hiện nay đối với đa số người vô minh, con đường khổ giá vẫn là biện pháp duy nhất. Bạn không tách biệt khỏi nó, và ngoài kia chẳng có một thế giới khách quan nào cả.
Dù bạn ở bất cứ nơi đâu, lắng nghe sự tĩnh mịch vẫn là một biện pháp dễ dàng và trực tiếp để hiện trú trong cái Bây giờ. Tin tốt lành là bạn có thể giải phóng bản thân thoát khỏi tâm trí của bạn. Một khi bị lôi cuốn phải tác động ở bình diện hệ quả, bạn rất dễ dàng đánh mất bản thân vào việc làm ấy.