Nhưng ở đây trong lãnh vực ái tình, bạn trai giống bạn gái hay dùng trực giác kinh nghiệm. Một số đông bạn trai ngày xưa và ngày nay cũng có một thiểu số vấn đề lòng mình rung động yêu đương với bao nhiêu mộng vàng, nhưng họ chờ sự quyết định tối hậu của cha mẹ. Đó là tôi chưa nói họ có thể trả đũa bạn bằng những phương thế có tính chất võ lực.
Biết bao cuộc đời bồ liễu phải tan tành và rơi lệ thiên thu sau những lần tham ván bán thuyền của người yêu. Bị bạn già hàm trống miệng đem nộp cho kẻ khác, xuyên tạc, mỉa mai, bạn trai đâm ra bi quan, cho đời là giả dối. Không mấy lần thầy giáo cho điểm mà họ hài lòng.
Tất cả của trần thế đều làm khổ con người: chưa được thì khổ, bôn ba tìm kiếm được rồi thì khổ lo lắng bảo tồn, rủi mất thì khổ hối tiếc, tìm lại được một thời gian thì khổ nhàm chán. Người yêu họ đổi như thay áo. Không phải tôi phủ nhận ý chí bạn gái hoàn toàn đâu.
Vì lẽ đó, trước khi mổ xẻ tâm hồn họ, ta thử đặt cái nhìn thống quán trên tiến trình của thể xác họ lúc thanh xuân. Họ chỉ nỗ lực đóng kịch một chút thôi rồi họ cũng trở lại sống con người có vẻ khô lạt căn bản của mình. Bởi sinh vào nòi hiếu sắc nên giống nam lúc chưa chiếm đoạt một tâm hồn phụ nữ thì yêu kẻ nầy gần thành điên dại song khi bước vào hôn nhân rồi, ái tình của họ bớt cường độ.
Tình yêu của bạn được bộc lộ ra trong những lời nói, thái độ cung kính con người mà bạn sẽ trao thân đổi phận. Bạn khỏi bị cảnh mà một thi sĩ thanh niên ba chìm bảy nổi với ái tình đã viết: Họ kiểu cách trong lời ăn tiếng nói, lối đi, bộ đứng.
Trong xã hội có biết bao lòng trai vừa tàn hủy một cõi lòng băng tuyết lại đến la đay đảy với một bóng hồng khác và lôi kẻ nầy vào nanh vuốt quỷ dâm dục chỉ bằng vài lời cùng thề sông hẹn biển. Nhưng họ vẫn thích xi nê. Phước thay những tâm hồn bạn trai nương bóng chân tu.
Tuy nhiên, vì hoa niên là tuổi bạc, nên tâm hồn họ lắm lúc bị những lực lượng tình cảm nhất là ái tình làm xao xuyến. Ơû thời nầy, sự tự do được quá đề cao. Họ ngơ ngác nghe lòng thiếu thốn một cái gì.
Phải cho là triệu chứng đáng ngại khi con trai trong gia đình tối trằn trọc ngủ không được và khi lên bàn ăn bắt ngán. Yù chí thành ra làm việc như cao su, sau cùng có thói quen không quyết định được sắt đá. Trong chương sau tôi sẽ bàn rộng vấn đề nầy.
Tình yêu của những kẻ mắc tật không khác ái tình của người lành mạnh. Tôi nói rõ ý tôi thêm: bạn trai là phái yếu lúc tình yêu mới nở giữa hai tâm hồn khác phái. Và trên trận thế trụy lạc nhiều không lãi như Nguyễn Công Trứ tưởng.
Cũng theo cách ấy sự sống con người được gieo rắc trên trái đất. Giữa muà xuân của tâm hồn họ, dậy lên một bản hòa tấu có đủ khát vọng, tâm tình, ý tưởng, mơ mộng, luyến tiếc, bất mãn, lãnh đạm, hăng hái vân vân và vân vân. Tôi nói ít kỹ lưỡng chớ không dám nói ngủ rồi dậy dụi dụi mắt, tán dóc một hồi rồi đi ăn sáng luôn, mặc dầu trường hợp nầy không phải xảy ra ở ít bạn trai.