Họ không tiếc lời oán trách. Có thể họ nghe (ba chớp ba sáng) đi mua cây thước và tội nghiệp quá, chiều họ quên mất. Cung lòng êm ấm của mẹ là cái tổ dịu hiền chứa con, con biết không.
Họ cũng không trách tại sao mình có cơ cấu sinh lý và tâm lý như vậy. Bạn biết đó là do sứ mệnh cao cả Tạo hóa muốn bạn thi hành. Lòng bạn tâm giao là cung điện trong sạch ngạt mùi thơm thánh đức để họ phú thác tâm hồn.
Nhưng đó là những đứa con hư của thời đại. Có nhiều người rất hèn hạ bất kể nhân cách của mình miễn sao được ân huệ thôi. Đang bây giờ đây cũng có hằng trăm nghìn đầu óc sâu sắc quán cổ, thông kim có sẵn trong tay tiền bạc, địa vị và thiện chí mà phải co tay với chương trình cải tổ toàn diện, cấp tốc.
Điều họ quyết ngày nay họ thay đổi ngày mai. Trong cái phức tạp ấy có mâu thuẫn có thay đổi bất ngờ. Nhưng ai đâu buồn có lý do chớ họ sầu vô lý.
Bạn trai ở thời hoa niên không tự đắc như Khuất Nguyên mà cho đời say hay đục cả. Trong chốn tu trì họ vẫn hoạt động bên ngoài và thường họ làm cho thân thể khổ nhọc để diệt dục, nhưng đặc biệt nhất là họ có một đời sống nột tâm sâu sắc nhờ thánh sủng, trong thinh lặng của linh hồn họ nếm thú vị siêu thoát, cảm thấy tránh được mọi phiền toái, rắc rối của lòng thù, vừa được cái vui lâng lâng vì làm những việc thiện cho Trời, cho người. Có khi không ngay mấy lúc ấy, mà lúc họ ở một mình.
Nền giáo dục hiện giờ thì thiếu đủ chuyện. Những lối chơi tìm bạn bốn phương thường có hậu quả hoặc buồn cười hoặc thê thảm. Em trai chạy lại vừa khoát tay chị vừa nói: Để em.
Phải khôn ngoan lắm khi bàn tính giáo dục chỗ công cộng. Sự phát triển sinh lý của bạn trai từ lối họ 12 đến hai mười mấy tuổi là sự phát triển ngó thấy và gây ảnh hưởng mạnh mẽ trên con người tâm lý của họ. Tận gốc kẹt cõi lòng họ thấy thiếu một cái gì, cái gì đó không tên, không tuổi.
Họ chỉ còn để ý đến cảnh sát vì các vị nầy có liên hệ đến hạnh kiểm của họ. Bổn phận nhà giáo dục là tìm hiểu căn góc bạn trai, soi đường sáng cho họ, giúp đỡ họ chiếm đoạt, bảo tồn chân lý. Tu đây là sự nhận thức sáng suốt về vũ trụ, về nhân sinh, sự tận hiến phải tự ý.
Tôi chỉ nhấn mạnh ở chỗ bạn trai đừng tỏ ra mình là phái yếu ở chỗ chạy theo mê say, thờ lạy ảnh giai nhân. Nhưng nam thanh ấy không để nó hướng về một người nữ. Cả một sự thăng trầm về văn minh, sự tồn vong về hạnh phúc của bao nhiêu người tùy thuộc ở quyền lãnh đạo hay bổn phận tuân phục của họ.
Tình của bạn trai khi hướng ngoài gia đình thì phải đáp vào một đối tượng. Trong gia đình giữ thứ đạo mà người ta hay nói chơi là đạo T. Sách gương Giê Su ở quyển I đoạn nhất có tư tưởng nầy: Thù vong thay cho sự mơ vọng các danh dự.