Đa số họ chỉ chuyên tâm vào các câu hỏi hạng hai và thường là những câu liên quan đến ngôn ngữ diễn đạt suy nghĩ. Cũng như với phần mục lục, bây giờ bạn có thể kiểm tra bảng chỉ dẫn của cuốn sách này. Nếu những gì tác giả đó nói là đúng, nghĩa là bạn học được điều gì đó về thế giới này.
Còn trong chương kết của cuốn sách On the Motion of the Heart (Vận động của trái tim), nhà sinh lý học William Harvey đã viết: Từ lý luận và thực nghiệm, có thể rút ra kết luận tâm thất co bóp đẩy máu qua phổi và tim rồi truyền đi khắp cơ thể. Nếu giả thiết không đúng thì kết luận không thể đúng. Không nên sử dụng một cuốn sách tham khảo trước khi biết tác giả khuyên bạn nên sử dụng nó như thế nào.
Nếu không thì có thể tác giả đã nêu ra trong phần giới thiệu đầu sách. Ví dụ câu trích từ tác phẩm The Prince (Quân vương) của Machiavelli sau đây: Ví dụ, bạn đọc một bài báo dạy cách làm bánh sôcôla.
Đây là sự thật thường gặp khi đọc những cuốn tiểu thuyết lớn. Bạn hãy coi thế giới giả tưởng đó là nhà mình, hiểu nó như thể bạn có mặt tại mỗi phân cảnh, hãy là một thành viên trong thế giới giả tưởng, sẵn sàng làm bạn với các nhân vật và có thể đặt mình vào các tình tiết với niềm cảm thông sâu sắc và hành động, chia sẻ như một người bạn thật sự. Đó là khám phá có sự trợ giúp.
Nếu có, độc giả sẽ ít nhiều hành động theo cách mà sách đã nêu. Eliot Dylan Thomas hay một số bài thơ hiện đại, họ hào hứng đọc ngay nhưng lập tức nản chí khi đọc xong dòng hoặc khổ thơ đầu tiên. Vì vậy, nếu bạn muốn dựa vào bách khoa toàn thư để triển khai một đề tài nào đó thì không nên bó hẹp trong một cuốn.
Còn những người mới đọc sách có thể hoàn thành một phần việc ở hai giai đoạn đầu ngay từ quá trình đọc kiểm soát có hiệu quả. Như vậy, họ vừa phải tiếp thu kiến thức bề nổi của cuốn sách, vừa phải cố gắng hiểu cuốn sách muốn nói gì. Sách toán học thường đòi hỏi sự chính xác, rõ ràng.
Đó là những cuốn sách hay, được tác giả gọt giũa cẩn thận, truyền tải tới người đọc những ý tứ sâu xa về những chủ đề luôn là mối quan tâm muôn thuở của con người. Chúng tôi đã mô tả giai đoạn hai của quá trình đọc phân tích. Tại sao lại nói có những từ ngữ như tách hẳn ra khỏi đoạn thơ và hiện rõ ràng trước mắt bạn? Có phải nhịp điệu đã làm chúng nổi bật không? Hay là do vần? Hay do từ đó được lặp đi lặp lại? Một số đoạn thơ dường như cùng nói về một vấn đề, vậy những ý tưởng chứa đựng trong đó có tạo thành một chuỗi nào không? Trả lời được những câu hỏi này, bạn sẽ hiểu thêm về bài thơ.
Nhà thơ Mark Van Doren từng nói: Trong thơ ca và kịch, mỗi câu chỉ là một phương tiện truyền đạt tối nghĩa hơn. Không chỉ đọc tiểu thuyết, người ta còn đọc sách khoa học. Dù gì đi nữa, ngay lúc đó bạn cũng có thể bỏ sách xuống.
Khi đọc một cuốn sách, bạn có thể hiểu rõ mọi điều tác giả trình bày, hoặc không hiểu gì cả. Trong chương trước, chúng tôi đã trình bày những quy tắc đọc sách văn học giả tưởng. Một điểm cần nhớ nữa là những cuốn bách khoa toàn thư khác nhau chứa đựng các dữ kiện khác nhau.
Tuyên truyền giống như một liều thuốc bạn đang nuốt dần mà không biết và hậu quả là rất khó lường. Hãy cho rằng tác giả hiểu biết về chủ đề cuốn sách nhiều hơn bạn, nếu không bạn đâu cần mất thời gian đọc sách của người đó. Những bài luận của ông là những tác phẩm nghệ thuật hoàn chỉnh, không giống như Aristotle.