Đối với hầu hết mọi người, kinh nghiệm hiện trú hoặc không bao giờ xảy ra hoặc chỉ xảy ra tình cờ và ngắn ngủi vào những dịp hiếm hoi mà họ tuyệt không hế biết rõ nó là gì. Bạn “đến đó” bằng cách nhận ra rằng bạn vốn đã ở đó rồi. Nó ám chỉ rằng tôi đang bị phán xét và thấy mình có tội.
Dù là trường hợp nào đi nữa, thì điều quan trọng không phải là vấn đề liệu bạn có thể gắn một nhãn hiệu do tâm trí chế tạo ra cho xúc động đó hay không, mà là vấn đề liệu bạn có thể cảm nhận được nó càng nhiều càng tốt hay không. Nhận biết Thượng đế là sự việc tự nhiên nhất. Thật sai lầm khi nói rằng ai đó đã “chọn lựa” một mối quan hệ thất bại hay bất cứ hoàn cảnh tiêu cực nào trong đời mình.
Lúc ấy nó mới trở thành tâm trí vị ngã và thống trị toàn bộ cuộc sống của bạn. Chữ Thượng đế đã trở thành một khái niệm đóng kín. Các cuộc độc thoại hoặc đối thoại như thế cứ lan man không sao dừng lại được.
Tại sao? Thật đơn giản, bởi vì bạn muốn giữ nguyên vẹn cái tôi ảo tưởng của mình, và đau khổ vốn đã trở thành một bộ phận cốt yếu của cái tôi ấy. Bạn trở nên rất đơn giản, rất chân thật. Hãy quan sát thật kỹ nỗi sợ hãi, sự thất vọng, tính tham lam, và sự bạo hành đang lan tràn khắp mọi nơi.
Dĩ nhiên, cái quầng đau khổ hiện hữu ở đó do một số sự việc xảy ra trong quá khứ. ở bình diện hình tướng, có sinh ra và chết đi, có sáng tạo và hủy hoại. Thứ gì đó có thể xảy ra bất kỳ lúc nào, mà nếu không tỉnh táo tuyệt đối, không tĩnh lặng tuyệt đối, bạn sẽ vuột mất nó.
Đôi khi tôi cũng dùng từ này, nhưng dùng thật dè dặt. Nó chính là quá khứ sống động bên trong bạn, và nếu bạn đồng hóa với nò, bạn đồng hòa với quá khứ. Xem như chẳng có ai gây tổn thương gì cho bạn vậy.
Ánh sáng ý thức của họ chưa đủ mạnh để làm quen với bản chất thú vật của mình, để cho phép nó hiện hữu và thậm chí hưởng thụ khía cảnh ấy của họ - đừng nói gì đến việc tiến sâu vào khía cạnh ấy để phát hiện tính linh thiêng ẩn giấu bên trong nó, thực tại bên trong ảo tưởng. Nó không thể luôn luôn ở đỉnh cao. Tức là nó không còn giả vờ là bạn để lợi dụng bạn được nữa, không còn sống bám vào bạn được nữa.
Tôi đã học hỏi và tiếp thu được rất nhiều từ các lớp học và các buổi làm việc ấy cũng như từ những người mạnh dạn nêu ra các câu hỏi. Đây là bí quyết: Kết thúc ảo tưởng về thời gian. Một câu hỏi tương tự trong truyền thống Thiền học là: “Nếu không phải bây giờ, thì lúc nào?”.
Đây là tri kiến có tính cảnh tỉnh và khiêm tốn, không còn gì để hãnh diện. Trạng thái kết nối với cơ thể nội tại của bạn tạo ra một khoảng không gian vô niệm trong sáng, trong đó các mối quan hệ có thể triển nở. Tôi cảm thấy vẫn còn cần phải học hỏi nhiều điều về cách vận hành của tâm trí mìh, rồi mối có thể tiến được đến mức cận kề ý thức toàn triệt hay giác ngộ tâm linh.
Dù sao đi nữa, bạn cũng được tự do. Trong sách Đạo Đức Kinh, một trong các tác phẩm cổ xưa và sâu sắc của nhân loại, Đạo – tên gọi khác của Bản thể hiện tiền – được miêu tả là “cái vô cùng, sự hiện trú vĩnh hằng, mẹ của vũ trụ”. Sự khó chịu của trạng thái ý thức mê muội bình thường sẽ biến thành đau khổ có tính mê muội sâu sắc – tức là trạng thái đau khổ hay bất hạnh dữ dội hơn và hiển nhiên hơn – khi mọi việc “hoá ra tệ hại”, khi tự ngã bị đe doạ hay khi gặp phãi thách thức, đe doạ, hoặc mất mát, dù thực sự hay tưởng tượng, trong hoàn cảnh sống của bạn, hay khi có sự xung đột trong mối quan hệ thân thiết của bạn.