Nếu bạn nói mình hiểu ý tác giả, nhưng không có cách nào để chứng minh ngoài việc lặp lại từng câu một, bạn sẽ không thể nhận ra nhận định mà tác giả muốn nếu nó được diễn đạt theo cách khác. Những cuốn sách chính thống là những cuốn chỉ có một và chỉ một cách hiểu đúng. Đến đây, chúng tôi đã hoàn thành phần bàn luận về cấp độ đọc thứ hai - đọc kiểm soát.
Đọc một cuốn sách theo kiểu phân tích có nhĩa là nhai và tiêu hoá nó. Có một loại sách và mộc cách đọc rất thú vị mà chúng tôi chưa bàn đến. Một cách nói khác về những gì một nhà khoa học tự nhiên làm là nói rằng ông ta đã quy định việc dùng từ của mình, tức là ông ta thông báo cho bạn những thuật ngữ nào cần cho lập luận của ông ấy và ông sẽ sử dụng chúng như thế nào.
Ví dụ chúng ta quan tâm đến chủ đề thực thi pháp luật và đọc năm, bảy tác phẩm viết về chủ đề này hoặc chúng ta thích những đề tài như mối quan hệ giống loài, giáo dục, thuế khoá hay những vấn đề của giới chức trách địa phương nhưng không chỉ có duy nhất một tác phẩm chính thức nào nói về bất cứ chủ đề nào trên đây nên chúng ta phải đọc rất nhiều tác phẩm. Chúng ta đọc tác phẩm không phải để kiếm những thông tin về tiểu sử mà tìm trong đó quan điểm sống nói chung. Một số nghiên cứu xã hội học chỉ đơn thuần mô tả, chứ không đánh giá hay nhận định gì về thái độ, hành vi thực tế của con người thì không được coi là sách về đạo đức hay sách thực hành.
Vì vậy, cuốn sách này đang cố gắng cải thiện khả năng hiểu trong quá trình đọc cho bạn. Mỗi cái cúc có một khuyết và mỗi khuyết ứng với một cái cúc. Vấn đề chỉ thật sự nảy sinh khi hai tác giả hiểu câu hỏi theo cùng một cách nhưng lại trả lời theo hai cách trái ngược nhau.
Hai quy tắc trên cũng có thể được áp dụng để đọc bất cứ phần quan trọng nào hoặc đọc cả một cuốn sách mô tả. Những quy ước về các quy tắc xã giao và các tiêu chí phê phán trên sẽ giúp bạn trả lời câu hỏi cơ bản thứ ba là: Cuốn sách có đúng không? Đúng ở chỗ nào? Tác giả Gibbon đã viết một cuốn sách nổi tiếng về Đế chế La Mã, mang tên The Decline and Fall of the Roman Empire (Sự suy tàn và diệt vong của Đế chế La Mã).
Tưởng tượng rằng, có một số diễn viên tài năng đang chờ bạn chỉ đạo. Thay vì đọc nó như đọc một cuốn lịch sử, người đọc phải hiểu là có thể nó đã bị làm thiên lệch đôi chút theo cách mà bạn bè và người quen của nhân vật muốn anh ta được người khác biết đến. Nếu tác giả dùng một từ theo nghĩa này mà độc giả lại hiểu nó theo nghĩa khác, tức là hai bên hoàn toàn không có sự thống nhất về ý niệm mặc dù đã có sự chuyển giao ngôn từ.
Song, giả sử bạn đang đọc một quyển sách hay, tức là một quyển sách có thể hiểu được, bạn không chỉ hiểu nội dung của nó mà còn đồng ý hoàn toàn với ý kiến của tác giả thì công việc coi như đã hoàn thành. Tất nhiên, một cuốn tiểu sử được uỷ quyền không được tin tưởng như tiểu sử cuối cùng. Từ đó, ta có thể rút ra kết luận ngẫu nhiên rằng nếu không có loại vật chất nào tồn tại mà không có các bộ phận, thì một điểm, theo định nghĩa của Euclid, không phải là vật chất.
Đó là ghi chú về hình thức thảo luận - cuộc thảo luận mà tất cả các tác giả cùng tham gia cho dù có nhiều người không biết nhau. Chúng tôi chỉ ra sự tương phản giữa đọc tích cực và đọc thụ động nhằm hướng mọi người chú ý đến một thực tế là việc đọc ít nhiều đều phải tích cực và càng đọc tích cực, càng có hiệu quả. Khi đã quen với các nhân vật trong truyện, bạn có thể tìm ra mối liên hệ giữa họ trong thế giới tưởng tượng mà họ đang sống, chấp nhận các quy định xã hội của họ, hít thở bầu không khí, thưởng thức đồ ăn của thế giới đó và theo học tới cùng qua các cuộc phiêu lưu.
Cụ thể, cho dù chúng ta cảm thấy những gì đúng là tốt, chưa chắc ta đã cho rằng những gì sai là xấu. Chúng ta cũng không nên hy vọng tất cả các tác giả sẽ trả lời các câu hỏi của ta cùng một kiểu. Nhiều độc giả dùng ký hiệu Cf để chỉ số của các trang khác có nghĩa là so sánh với hay đề cập tới.
Có thể áp dụng chúng cho bất kỳ tài liệu đáng đọc nào, như một cuốn sách, một bài báo, hay một mẩu quảng cáo. Nếu câu hỏi mang tính lịch sử, bạn biết bạn cũng phải tiến hành nghiên cứu dù theo một cách khác. Với bất cứ cuốn sách hay bài báo nào, họ đều dành một lượng thời gian đọc như nhau.