(25) Sợ hãi và ham muốn: Vì tự ngã cảm thấy bơ vơ, tách biệt với cội nguồn do đó luôn cảm thấy lo sợ và thiếu thốn, đây chính là gốc rễ của sợ hãi và ham muốn ở trong ta. (37) Hãy chấp nhận tất cả những gì đang phát sinh trong Phút Giây Hiện Tại: Dù bạn vừa được báo là bạn sẽ bị đuổi việc thì trong phút giây đó, bạn đâu thể làm gì khác hơn để thay đổi tình trạng ấy. Có một động lực trong mỗi người chúng ta để hướng về Nhất Thể, với sự nguyên vẹn lúc ban đầu, đây là một sức đẩy của chiều hướng tâm linh để trở về với cái Một, với Nhất Thể.
Nhưng nhìn cho sâu, có phải chỉ duy nhất có một phút giây? Đời sống không phải là luôn luôn chỉ xảy ra ở “phút giây này”? Những lời giáo huấn và những câu chuyện dụ ngon của Chúa Jesus cũng thế - khi ta lấy những lời dạy của Ngài ra khỏi lối văn kể chuyện, những lời dạy đó cũng có thể được xem là những kinh văn, Tương tự, thể loại kinh văn đã được Lão Tử dùng để ghi lại những giáo lý thâm thuý chứa đựng ở trong Đạo Đức Kinh. Sợ hãi (44) là sợ đánh mất một cái gì, từ đó tự cảm thấy mình trở nên mất giá trị hoặc thiếu thốn.
Giảm thiểu sự sinh động của một con người xuống thành một khái niệm thì quả thật đó là một hành xử rất thô bạo. Vừa Trần Nhân Tông vừa làm vua, vừa biết thực tập Thiền. Đây chính là cái Chân Ngã (3) sâu kín của bạn vượt lên trên Tên Gọi và Hình Tướng (4).
Vì những thứ ấy chỉ như những đợt sóng gợn trên bề mặt sự Hiện Hữu của bạn. Cái Đó cũng chính là tinh chất của tất cả những thiên hà và mỗi ngọn cỏ; của tất cả những bông hoa, cây cối; chim chóc và tất cả mọi vật thể khác. Lý trí của bạn rất sợ hãi khi phải đối diện với một điều gì nó không biết.
Hãy để ý những gi sẽ xảy ra khi bạn thôi không phê phán một kinh nghiệm nào đó mà bạn cho là “xấu”, thay vào đó bạn sẽ chấp nhận ở trong lòng, thầm nhủ rằng “Vâng, không sao cả” với sự việc đó và cho phép sự việc ấy được như thế. ĐÓ là một món quà thiên nhiên dành riêng cho bạn. Nói một cách khác: Bạn “dâng tặng tất cả khổ đau của bạn cho trời đất”.
Vì thái độ đó làm cho bạn và những người chung quyanh bạn khổ sở. Bạn có thể gọi đó là niềm vui, vì đó chính thực là cảm giác sống động của niềm an bình. Hãy cảm nhận rằng bạn chính là sự sống, sức sống đang làm chuyển động hình hài này.
Khi làm được điều này, bạn sẽ nhận ra rằng, sự trống vắng đó không đáng sợ như bạn nghĩ. Cho nên chữ “tạm biệt”, trong nhiều văn hoá khác nhau, thường được nói là “hẹn gặp lại”. Biết bề ngoài về một cái gì và sự hiểu sâu, thấu triệt là hai điều hoàn toàn khác nhau.
(72) Đập vỡ chiếc vỏ cứng cua bản ngã: Những gì bạn làm, nói và nghĩ lâu ngày dã trở thành thói quen; những thói quen tiêu cực này thường rất khó bỏ. Bạn khám phá ra rằng một kẻ chán đời không phải là bạn. Sự im lắng ấy cũng chính là sự an bình ở nội tâm, và là bản chất chân thực của chính bạn.
Vậy thì cái sai lầm căn bản này là gì? Đó là tự đồng hoá mình với những suy-tư-không-chủ-đích ở trong mình. Tính phôi pha và bất toàn của mọi chuyện được phép bộc lộ, phơi bày một cách hiển nhiên. Bạn có muốn quan sát những thói quen cư xử đó trong bản thân mình và nhận ra được thực chất của cái giọng nói vang vàng, thường hay than vãn về điều này, điều khác…ở trong đầu mình?
Nếu bạn chỉ cần nhận thức, không cần phải thường xuyên, rằng những suy-tư-không-có-chủ-đích, những lo sợ vẩn vơ thường phát sinh ở trong bạn chỉ đơn thuần là những suy tư, những cảm xúc, không hơn không kém; nếu bạn có khả năng chứng kiến, và quan sát mà không phê phán những khuôn mẫu phản ứng rất bó buộc trong suy tư hay tình cảm ở trong bạn (13), khi những phản ứng đó đang xảy ra, thì chiều không gian trong sáng đó đang trở nên rõ nét, và lớn dần lên ở trong bạn. Nhiều khi những người già hay người bệnh nặng bỗng trở nên thanh thoát trong những năm tháng ngắn ngủi cuối cùng của đời họ. Khi bạn hành xử như thế thì chính bạn cũng rơi vào lối cư xử vô thức theo một thói quen đã bị tha hoá lâu đời.